28 lutego 2022

Sznurówki, kolce dendrytyczne i sieć neuronalna
Tajemnice ciała i umysłu dziecka 

  • Dlaczego stosunkowo duże dzieci mają problem z zawiązaniem butów?
  • Dlaczego obserwujemy spadek ilorazu inteligencji u młodego pokolenia?
  • Dlaczego występują zaburzenia pamięci u młodych?

To tylko niektóre pytania postawione przez prof. Krystynę Rymarczyk z Centrum Neuronauki Wydziału Psychologii Uniwersytetu Humanistyczno-Społecznego SWPS podczas konferencji zorganizowanej przez przedszkole i szkołę STRUMIENIE oraz szkołę ŻAGLE Stowarzyszenia STERNIK.  Konferencja odbyła się we wtorek, 18 stycznia w Józefowie pod Warszawą. Uczestnicy mogli zapoznać się z najnowszymi badaniami naukowymi dotyczącymi rozwoju mózgu dziecka oraz wziąć udział w praktycznych warsztatach zorganizowanych przez nauczycieli placówek.

Dane przedstawione przez prof. Rymarczyk jednoznacznie wskazują jakie czynniki wpływają na spowolnienie rozwoju mózgu dzieci i prowadzą do nieodwracalnych często trudności intelektualnych, emocjonalnych i fizycznych.

„Mózg dziecka 7-letniego pod względem objętości przypomina mózg osoby dorosłej – wskazywała prelegentka. – Człowiek ma 80 miliardów neuronów, lecz wytworzenie się połączeń między nimi zależne jest od doświadczenia. Budowanie nowych połączeń możliwe jest dzięki kolcom dendrytycznym, które mogą złapać połączenie z drugą komórką poprzez ćwiczenie. Dziecko, które będzie miało dużo aktywności będzie budowało sieć neuronalną.”

Aktywność ta musi polegać na powtarzaniu. Efektu tego nie daje przebywanie przed ekranem, który spowalnia lub nawet blokuje proces rozwoju połączeń. Krytyczny jest pierwszy rok życia dziecka, zaś następne kluczowe okresy to 3 i 6 rok życia oraz wiek nastoletni.

Obserwowane coraz częściej problemy dzieci – od kłopotów z wiązaniem sznurówek po trudności w zapamiętywaniu – mają ścisły związek z coraz dłuższą ich ekspozycją na ekran,  mniejszym kontaktem z drugim człowiekiem (żaden audiobook nie zastąpi czytania przez mamę czy tatę) oraz malejącym zaangażowaniem w wysiłek fizyczny. Brak stymulacji wpływa również na grubość kory, co przekłada się na inteligencję i na zdolności.
„Trening fizyczny poprawia pamięć dzieci – mówiła prof. Rymarczyk. – Stwierdzono, że hipokamp (struktura mózgu odpowiedzialna za zapamiętywanie) jest dwa razy większy u tych, którzy ćwiczą w stosunku do niećwiczących. Kiedyś myślano, że aktywność sportowa potrzebna jest mózgowi ze względu na dotlenienie. Dziś wiemy, że stymuluje ona tworzenie się substancji przeciwzapalnych i wzrost stężenia białka promującego rozwój połączeń dendrytycznych. Dlatego młodzi ludzie powinni mieć co najmniej 40 minut dziennie wysiłku fizycznego”.
Po konferencji nauczyciele placówek STERNIKA zaprezentowali praktyczne sposoby motywowania dzieci do ruchu, nauki przez ruch i budowania umiejętności. Rodzice dzieci przedszkolnych mogli wziąć udział w warsztatach na temat rozwijania samodzielności i potencjału dziecka, rodzice dzieci starszych zobaczyli jak działa stosowany w szkołach „Magiczny dywan” – urządzenie stymulujące ruch i naukę oraz zapoznali się z nauką wielozmysłową. Były także warsztaty pokazujące jakimi ćwiczeniami oswoić swoje ciało, aby pracowało harmonijnie, dzięki czemu dziecko jest w stanie szybciej przyswoić wiedzę oraz „Indeks sprawności fizycznej” motywujący do codziennej aktywności.
Wykład i warsztaty można obejrzeć na YouTube:

[KLIK] – 18.30 WYKŁAD – Tajemnice ciała i umysłu – prowadzi prof. Krystyna Rymarczyk
[KLIK] – 19.45 WARSZTAT 1 – Mamo! Tato! Ja sam potrafię! Rozwijanie potencjału dzieci 2-5 letnich
[KLIK] – 19.45 WARSZTAT 2 – Kubek w kubek. Ćwiczenia rozwijające pracę w grupie
[KLIK] – 19.45 WARSZTAT 3 – Magiczny Dywan. Nowoczesne technologie i aktywizacja psychoruchowa
[KLIK] – 20:15 WARSZTAT 4 – Indeks sprawności fizycznej.
[KLIK] – 20.15 WARSZTAT 5 – Zimowe wyzwania – nauka wielozmysłowa
Nasze nauczycielki prowadziły dwa warsztaty:

– Pani Agnieszka Litwiniec pokazała, w jaki sposób w trakcie nauki w klasach 0-3 wykorzystywane są różne zmysły. Zaproponowane przez p. Agnieszkę zabawy angażowały nie tylko słuch i wzrok, ale także dotyk i ruch. Uczestnicy warsztatu wzięli udział w pląsach, opowieści ruchowej, zabawach rytmiczno-słuchowo-wzrokowych z wykorzystaniem piosenki ,,Zima , zima…”, wierszy ,,Baba placek ugniatała” , ,,List do babci”, ,,Zimowe zabawy”. Następnie p. Agnieszka pokazała możliwości wykorzystania w matematyce klocków LEGO i Kart Grabowskiego. Uczestnicy warsztatu wcielili się w rolę dzieci i z zaangażowaniem uczestniczyli w tych dziecięcych zabawach, a potem dzielili się swoimi emocjami i przeżyciami.

– Pani Ewa Filochowska poprowadziła warsztat dotyczący MAGICZNEGO DYWANU – tak chętnie wykorzystywanego na lekcjach edukacji wczesnoszkolnej oraz lekcjach języka angielskiego. Rodzice uczestniczący w warsztacie mogli przekonać się, jak ruch wpleciony w atrakcyjne bodźce słuchowe i wzrokowe może wzbogacić i utrwalić zdobytą wiedzę, a przede wszystkim ćwiczyć różne kompetencje: polonistyczne, matematyczne, ale także społeczne. Dla uczestników warsztatu była to równie atrakcyjna zabawa, jak dla naszych uczennic.